Pathian leh kan ram tan

Kawnpui khuaa inkahna

KAWNPUI KHUAA INKAHNA 4-1-1966
Hetih lai hian Mizoram hi Command 4 Eastern, Western, Southern leh Northern-ah then a ni a, heti ang hian commander an ruat :-

Eastern Command Brig. Thangkima, Champhai
Western Command Brig. Sawmvela, Durtlang (Ani hi Aizawl lama a buai deuh avangin Col. Ralliantawna Kawnpui kutah charge a hlan a).
Southern Command Brig. Lalngura, Lunglei
Northern Command Col. Darkhuma, Dawrpui
Col. Ralliantawna hovin Kawnpui khuaah Silchar lam atanga vai sipai rawn kal tur lo dan dan tur an rel a, hetih lai hian volunteer-te chu Saitulera Lungphun kawnah an awm khawm a, ral beih dan leh silai kah dan te an inhrilh mawlh mawlh a. Zing dar 10:00 velah Bawhnulha chu vai sipai chetlak dan en thlithlai turin Kolasib-ah a chhuk thla a, Kolasib-a thlen chuan thirhruiin Kawnpui a rawn bia a, vai sipai chu tlai dar 6:00 velah Kawnpui pana an kal a rin thu a hrilh a.

Col. Ralliantawna’n, “Zanriah ei hma deuh ila, Hmar Veng Bualpui lam kawtchhuah Mary lo kham phei kawng chungah lo chang ila, kan lo kap dawn nia,” a ti a. Volunteer ral kap turte zanriah tur an lo buatsaih a, a hmeh atan ar an sawhchiar a, nula leh tlangval an fatu a, an vir vut vut mai a.

Grenade an neih tam loh avangin grenade aia hman turin bomb an siamchawp a, Kawnpui tlangval Vanlalruata hovin Col. Ralliantawna kawtah jeletine tlawn an tan bung a, jeletine-ah chuan detonator cape-a detonator fuse thunluhsa an vit lut a, detonator fuse wire chu meia deh zit a nih huna reilotea puak turin wire chu tawitein an tan a. Jeletine chu perek inches 5 a seiin jeletine lang lovin an tawn kual hnan a. A tlem berah chuti ang bomb chu 40/50 tal siam an tum a, an siam mawlh mawlh a, Col. Ralliantawna nupui Pi Hmingi leh a nau nula Mawii ten thingpui nen an vil a.
Silai an neih tlem avangin Aizawl lama an hotute'n an rawn pek an ring a, “Tlai dar 6:00 hma chuan min rawn pe hman ang chu maw,” an ti a, nghakhlel takin an hnathawh lai chu an thawk mawlh mawlh a. “Lt. Col. Lalliana, 2/Lt. Thanchungnunga leh mi dang 6 silai kengin Aizawl atangin Jeep in Kawnpui lam panin kan tlan thla a, petrol leh khawnvartui kan phur a. Hemi kum hian Zanlawn khuain Kawnpui nena an inkar motor kawng tlangdung loa an theh kum a ni a. Motor kawng chung leh kawng thlang km. khat leh a chanve vel tur a thui chu vahchap a ni a. Vai sipai Silchar lam atanga rawn kal Col. Ralliantawna hovin an dan zawh lova an rawn tlang chuan, vahchap zawna an kal laia hal hnan tura Lt. Col. Lalliana leh a hote hi tirh kan ni. Vahchap zawn kawng kan tlan pelh hnu deuhah kan ding a, ‘Kawng thlanga chhuk a, vai sipai an rawn kal huna vahchap hal tanna lai tur zawn tur em ni ang’ tih kan sawi ho a. ‘Kawnpui khuaah i tlang phawt mai ang u’ kan ti a, Kawnpui khaw panin kan kal leh ta a. Convoy Ground bulah khuan kawng kham zawngin kan chuanna Jeep chu kan dah a, (hetih lai hian Convoy ground hi khaw pawn ramhnuai a ni) Col. Ralliantawna awmnaah chhoin kan in report-a,” 2/Lt. Ralkhuma’n a ti.

Chawhnu dar 1:30 vel a ni awm e, vai sipai lo lambun an tumna laiah chuan vai sipai an rawn inzui phei ta thluai thluai mai a, volunteer thenkhat leh mipui chu an phibuai hle a. Col. Ralliantawna’n thil kal dan a’n chhut a, vai sipai te chu lo kah loh law law thain a hria a, “Tuman silai hmet puak lo ila, insaseng vek ang u,” a ti a. Volunteer thenkhat leh mipui chu dai lamah an tlan nghal a. Lt. Col. Lalliana leh a hote chuan motor-a chuan vat a, an hnu lama tlan kir a, tirh an nih anga vai sipai vahchapa an kal laia hal hnan tum chu an tan a buaithlak tawh deuh te pawh a ni ang e, an awmna hmunah tanhmun an rem ta a. Lt. Col. Lalliana’n Biak in compound atangin vai sipai, motor chunga LMG chhuanga hawi valh valh Pu Hranglawta in zawna kal lai chu a han kap thuai mai a, a fuh chiang hle a, LMG pu (gunner I) chu tho leh tur awm lovin a thi nghal a. Vai sipai te chuan tanhmun an rem a, an kap let nghal a, silaimu ren hek lo silai chu a au khek ta rawng rawng mai a. A khattawkin laipui tê chi (two inches mortar)-in an sai bawk a, laipuimu chu a tla puak dur dur mai a. Col. Ralliantawna ho leh Lt. Col. Lalliana hote chuan kah thelh tum lovin uluk takin an kap a, tawlh duh lovin an tang tlat a. Vai sipaite hi an thehhnem hle a, ralthuam an neih that zawk bakah silaimu an ren si lova, an dang hneh dawn lo tih an hria a, dan hneh an inrin loh avanga tawlh mai chu an tum chuang lova.

Capt. GEORGE AIA
Hetia an inkah lai hian tlangval huaisen Captain George Aia’n Jeep a khalh a, 303 Rifle 5 a phur a, Aizawl atangin Kawnpui a pan a, motor-ah hian Lalnawta Dawrpui Vengthar leh mi dang 2 an chuang a. Kawnpui khaw luh hma Aizawl lam kawtchhuahah an thian ten ralveng dahin a ring a, silai ri uarh uarh hre chung chuan an tlan zel a. An thian ten ralvang an lo dah si lova, convoy ground bul an thlen chuan vai sipai an hmu ta thut mai a, motor chu a ding chawt a, Lalnawta leh mi dang 2 chu motor atangin an zuangthla a, an tlan nghal a. Motor khalhtu Capt. George Aia chu tlanchhe ve hman hek lo an nangching ta a. Capt. George Aia hian lukhum parh a khum a, Captain badge a bel bawk a. 

Vai sipaite chuan silaia tin chungin, “Tunge i hming?” an ti a. Tim miah lovin, “Capt. George Aia, Mizo Army ka ni,” a ti a. Vai sipaite chuan an han sawisa ta tak tak mai a, a tawng peih chhung chuan, “Capt. George Aia Mizo Army hi vai chhe lakah ka zam lovang,” a ti a, vawikhatmah aiah duh lova. Pathianin a vang a, an tihlum em lo va, phai Jail-ah kum tam tak a tang a, tan reng thu awm bik hek lo, Mizoram U.T. a hlankai a nih khan Jail atangin an chhuah.
A nupui kan kawmnaah “Ka pasal hian kan inneih hmain Imphal-ah pawl sawm a zir a, a zir lai chuan Bengal Engineering Corps a zawm a, kum engemaw zah a thawh hnuah Mizoramah a rawn chhuak a, a hnaah chuan kal leh lovin Mizoramah a awm a, motor a khalh a. Pu Laldenga’n independent Mizo mipui tana a zawrh takah khan a tuipui hle a, MNF a zawm ve ta a ni. Independent puan a nih khan hotute kaihza vengin theihtawp a chhuah a. Man a nih hma zanah kan inah a rawn kal zawk a, jeep a khalh a, silai engemaw zat a phur a, Durtlang lamah a tlan thla a, a tuk zanah vai sipaiin an man thu kan hre ta a ni. 
Man a nih hnu hian Silchar-ah an phur thla a, Masimpur-ah an dah a. Masimpura a tan laiin vai sipaiin an dawp a, nasa takin an nghaisa a, lei laihkhuar kotlangah kutkawl bun chungin an thut tir a, ‘Kan kaphlum dawn che a, minute 5 chauh hun i nei e. I chhungte hnena i thu sawi duh sawi la, kan lo hrilhsak ang che,’ an ti a, silai kausain an tin a. Awka danglam miah lo leh zam hmelpu miah lovin, ‘Independent ka duh a, a dang ka duh lo,’ tiin a chhang a.

Camp-a an hruai haw hnuah sipai Captain in a room-ah a kohtir a, a hmaah pawisa thahnem tak an dah a, “Tlangval huaisen tak i ni. I tanna atang hian ka lachhuak che ang a, i hna ngai i zawm leh dawn nia, ka thurawn che hi i pawm chuan he pawisa hi i nei nghal ang,” a ti a. A ngawi vang vanga, a chil a lem khalh khalh a, ‘Pawisa laka ka hna ngai zawm leh ai chuan Independent ka duh zawk,’ tiin a chhang a. A chanchin hi a hnua hria ka ni a, ka hriat tirh chuan ka pasal lakah ka vui a. A chhan chu he laiah rethei takin kan awm a, fa pakhat ka pawm a, a nupui leh a fa hi a va han hrechang lo em, min lo hmangaih lo a nih hi ka ti a. Tun hnuah hian Zoram tana a inpek zawh zia ka hre chhuak chauh a, mual min liamsan leh tawh si a, la dam se chuan Zoram a hmangaih em avanga a tawrhna leh Zoram tana thih a ngam avangin lawmthu ka hrilh mawlh mawlh ang. Ka pasal hi a hmingtak chu Lalchhandama a ni a, a pa kohduatna George Aia tih hi a pu hlen ta a ni,” tiin a pasal chanchin min hrilh a ni.

Col. Ralliantawna hote hian tan an khawh ve tlat avangin vai sipai te hian an bawh mai ngam bik lova, Col. Ralliantawna ho hian a khat tawkin silai an ti ri ve reng a, tlai dar 4:00 hnuah an insaseng chauh a ni.

(He thu hi Pu C. Zama lehkhabu 'V' Battalion ami lak chhuah a ni a, facebook lamah post a ni tawh a, a ziaktu phalnaa heta post chhawn a ni. A ziaktu phalna lo chuan hmun danga post chhawn emaw, chanchinbu leh lehkhabua chhuah chhawn phal a ni lo va, chhuah chhawng duh chuan comment lamah emaw lo sawi ula, kan lo dilsak ang che u).
Share:

No comments:

Post a Comment

Eng nge i ngaihdân?

Phêk hawn zât

Popular Posts

Categories

Thuchah

He blog-ah hian kum 1966-1986 chhunga Zoramin zalenna a sual laia hnam sipaite chanchin te, an rammut dan chanchin te dah khawm a ni e.

Thu thawh duh emaw, blog siamtute contact i duh chuan mizoarticle@gmail.com-ah mail i rawn thawn dawn nia. Kan facebook group chu Mizo Hnam Sipai Fans hi a ni.

Ṭhiante

Recent Posts

Pages